Κοιλιοκάκη: Η δυσανεξία στη γλουτένη

alt
Αν και δεν είναι εύκολο να εκτιμηθεί η πραγματική συχνότητά του, καθώς πολλές περιπτώσεις παραμένουν αδιάγνωστες, φαίνεται ότι περίπου 1 στους 300 - 400 Έλληνες πάσχει απόκοιλιοκάκη. Τα αίτια της κοιλιοκάκης είναι άγνωστα. Σίγουρα υπάρχει κάποια γενετική προδιάθεση καθώς οι συγγενείς πρώτου βαθμού ασθενών με κοιλιοκάκη έχουν σημαντικά αυξημένη πιθανότητα (περίπου 10%) να εκδηλώσουν και αυτοί το νόσημα.

Ίσως στην εκδήλωση του νοσήματος να παίζουν ρόλο και περιβαλλοντικοί παράγοντες, χωρίς όμως να γνωρίζουμε ποιοι ακριβώς είναι αυτοί οι παράγοντες.

Τι είναι η κοιλιοκάκη;

Ένα νόσημα το οποίο εμφανίζεται σε γενετικά προδιατεθειμένα άτομα και χαρακτηρίζεται από υπερευαισθησία στη γλουτένη. Η γλουτένη είναι ένας διατροφικός παράγοντας ο οποίος αποτελεί κύριο συστατικό ορισμένων δημητριακών (σιταριού, κριθαριού, σίκαλης) και όλων των τροφών που προέρχονται από αυτά τα δημητριακά. Ταυτόχρονα η γλουτένη χρησιμοποιείται ευρέως ως διογκωτική ύλη στη σύγχρονη βιομηχανία τροφίμων. Μία σειρά από τυποποιημένες τροφές (παγωτά, μπισκότα, έτοιμες κρέμες γάλακτος, ορισμένα ποτά κ.α.) περιέχουν γλουτένη.

alt

Πότε εκδηλώνεται η κοιλιοκάκη;

Στο 50% των περιπτώσεων η κοιλιοκάκη εκδηλώνεται στη νεογνική ή την πρώτη παιδική ηλικία με κύρια χαρακτηριστικά τις διαρροϊκές κενώσεις, τον κοιλιακό πόνο, τη σιδηροπενική αναιμία και τη μειωμένη σωματική ανάπτυξη. Είναι συχνές οι περιπτώσεις κατά τις οποίες η νόσος δε γίνεται έγκαιρα αντιληπτή.
Σε κάθε περίπτωση παρατεινόμενων διαρροϊκών κενώσεων, ανεξήγητης σιδηροπενικής αναιμίας ή/και μειωμένης σωματικής ανάπτυξης στη νεογνική, βρεφική, ή παιδική ηλικία πρέπει να εξετάζεται η περίπτωση ύπαρξης κοιλιοκάκης.
Στο υπόλοιπο 50% των περιπτώσεων η κοιλιοκάκη εκδηλώνεται για πρώτη φορά στην ενήλικη ζωή, ακόμα και σε προχωρημένες ηλικίες. Στις περιπτώσεις αυτές η κοιλιοκάκη μπορεί να εμφανιστεί με μία από τις ακόλουθες κλινικές εκδηλώσεις.

•   Σιδηροπενική αναιμία: Σε κάθε περίπτωση σιδηροπενικής αναιμίας ο ασθενής πρέπει να υποβάλλεται σε έλεγχο του γαστρεντερικού σωλήνα με κολονοσκόπηση και γαστροσκόπηση. Εάν δε βρεθεί άλλο αίτιο αναιμίας πρέπει να λαμβάνονται βιοψίες από το δωδεκαδάκτυλο για να αποκλεισθεί η περίπτωση κοιλιοκάκης
•   Χρόνια διάρροια: Η κοιλιοκάκη μπορεί να είναι το αίτιο χρόνιας διάρροιας σε ενήλικες ασθενείς.
•   Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου ή "σπαστική κολίτιδα": Πρόσφατες μελέτες από τη διεθνή βιβλιογραφία έδειξαν ότι ασθενείς οι οποίοι για πολλά έτη εμφάνιζαν κοιλιακό άλγος, μετεωρισμό, τυμπανισμό και θεωρούνταν ως πάσχοντες από ευερέθιστο έντερο είχαν τελικά κοιλιοκάκη. Σήμερα πιστεύουμε ότι κάθε ασθενής με ευερέθιστο έντερο ο οποίος δεν ανταποκρίνεται στη φαρμακευτική αγωγή πρέπει να ελέγχεται για κοιλιοκάκη.
•   Εκδηλώσεις εκτός γαστρεντερικού συστήματος: Η κοιλιοκάκη σχετίζεται με μία σειρά από εκδηλώσεις οι οποίες δεν έχουν άμεση σχέση με το γαστρεντερικό σύστημα. Έτσι, η κοιλιοκάκη μπορεί να ευθύνεται για ανεξήγητη οστεοπόρωση, για διαταραχές εμμήνου ρύσεως, για αντρική και γυναικεία υπογονιμότητα, για νευρολογικές διαταραχές και για ερπητοειδή δερματίτιδα.

alt

Επίσης, συχνά η κοιλιοκάκη συνυπάρχει με σακχαρώδη διαβήτη, με θυρεοειδίτιδα Hashimoto και με ρευματολογικά νοσήματα.  Ιδιαίτερα πρέπει να τονιστεί ότι σε περιπτώσεις υπογονιμότητας ή ανεξήγητων διαταραχών του κύκλου σε ενήλικες γυναίκες πρέπει πάντα να διερευνάται το ενδεχόμενο κοιλιοκάκης.

Πως γίνεται η διάγνωση της κοιλιοκάκης;
Σε κάθε περίπτωση κατά την οποία υπάρχει υποψία κοιλιοκάκης ο ασθενής πρέπει να απευθύνεται σε ειδικό γαστρεντερολόγο ο οποίος και είναι αρμόδιος για να θέσει τη διάγνωση. Για να τεθεί η διάγνωση της κοιλιοκάκης χρειάζονται τα ακόλουθα τρία κριτήρια.
•   Θετικά αντισώματα στην εξέταση αίματος (αντισώματα έναντι ενδομυϊκού και αντισώματα έναντι ιστικής τρανσγλουταμινάσης)
•   Γαστροσκόπηση και βιοψία από το δωδεκαδάκτυλο με το αποτέλεσμα της βιοψίας να συνηγορεί υπέρ κοιλιοκάκης
•   Ανταπόκριση του ασθενούς στη θεραπεία με υποχώρηση των συμπτωμάτων του μετά από δίαιτα χωρίς γλουτένη

Αναστάσιος Γ. Ρούσσος, Γαστρεντερολόγος - Ηπατολόγος, Επεμβατικός Ενδοσκόπος, Διδάκτωρ, ΜSC Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών

ygeiaonline.gr

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις